UNIVERSAL PRINCIPLES OF DESIGN

AFORDANCJE

Właściwość w której fizyczne cechy obiektu lub środowiska wpływają na percepcję jego potencjalnej funkcji.

Niektóre przedmioty i środowiska(environment) są lepiej dostosowane do konkretnych funkcji niż inne. Okrągłe koła są lepiej przystosowane do toczenia się, niż koła kwadratowe; a więc, o kołach okrągłych można powiedzieć że lepiej zaspokajają (afford) 'potrzebę toczenia'. Schody są lepsze do pokonania różnicy wysokości niż płoty itd. Nie znaczy to że koła kwadratowe nie nadają się do toczenia ani płoty do wspinania, ale raczej o to iż ich cechy fizyczne wspierają niektóre możliwości ich zastosowania, a innych nie.

Jeżeli afordancje projektowanego przedmiotu łączą się z jego pożądaną funkcją, projekt będzie działał wydajniej i będzie łatwiejszy w użytkowaniu (intuicyjny). Sytuacja odwrotna będzie utrudniać korzystanie z projektowanego przedmiotu. Np. Drzwi z klamką sugerują 'ciągnięcie' skrzydeł na zewnątrz, a często są pomyślane jako otwierane wyłącznie do wewnątrz – afordancje klamki kłócą się z metodą działania drzwi. Jeżeli wymienimy klamkę na np. stalową płytkę, będzie ona jasno sugerowała popchnięcie drzwi. Sugestia formalna możliwości użycia drzwi będzie spójna z faktyczną zasadą ich działania – projekt stanie się lepszy.

Zastosowanie obrazów przedmiotów i środowisk których afordancje są jednoznaczne mogą podnosić wartości użytkowe projektu. Jak np. rysunki trójwymiarowych przycisków w programach komputerowych, które lepiej sugerują co należy z podanymi przez program przyciskami zrobić niż rysunki płaskie. Popularny „Pulpit” używany przez systemy operacyjne jest oparty na tej idei – obrazy obiektów takich jak kosze na śmieci, teczki, globy... Sugerują funkcje znane z realnego świata i tym samym podsuwają ich prawdopodobne działanie w świecie wirtualnym.

Kiedy to możliwe należy projektować przedmioty tak aby ich afordancje odpowiadały zamierzonym funkcjom i jednocześnie negatywnie odpowiadały funkcjom nie zamierzonym. Np. krzesła zaprojektowane do magazynowania zwartego 'w stosach' powinny dawać się składać tylko w jeden sposób. Korzystaj z zapożyczeń skojarzeniowych obiektów z życia codziennego w celu ułatwienia korzystania ze środowisk pracy i abstrakcyjnych kontekstów (programy komputerowe) szczególnie w przypadku wprowadzania nowych systemów. Jeżeli afordancje zostały poprawnie zastosowane, niezgodne z przeznaczeniem użycie przedmiotu będzie bardzo mało prawdopodobne.(chyba że ze 'złą' intencją użytkownika)

przykłady afordancji w projektowaniu:

Segway - lokalizacja kierownicy i miejsc na stopy umożliwia tylko jedną wygodną pozycję zajęcia miejsca w pojeździe.

Klocki Lego - kształty klocków umożliwiają tylko jeden sposób ich łączenia, strony boczne są płaskie tak aby nie odwracać uwagi od ` części istotnych z punktu widzenia działania klocków.

Kolce - Pasy drucianych kolców stosowane na gzymsach w celu zapobiegania przesiadywaniu na nich ptactwa, są przykładem afordancji negatywnej („to się skrajnie nie nadaje do siedzenia”)

OXO - Oxo jest znane ze szczególnie przemyślanych projektów rączek/rękojeści do swoich produktów, które poprzez kolory, kształt i faktury są bardzo sugestywne jeżeli chodzi o sposób ich trzymania.

„Universal Principles of Design”, William Lidwell, Kritina Holden, Jill Butler. Rockport Publishers 2003, (tłumaczenie wykonane w zakresie uzasadnionym nauczaniem, kopiowanie tekstu w celach komercyjnych jest zabronione)