PHILIPPE RAHM - FORMA I FUNKCJA WYNIKAJĄ Z KLIMATU (2005)

    Polityka zrównoważonego rozwoju jest główną przyczyną formalnego przewrotu, którego doświadczamy obecnie w architekturze. Być może jest on mniej „widoczny” niż pojawienie się zbrojonego betonu na początku XX. wieku, albo zmiana sposobu projektowania za sprawą technik cyfrowych pod koniec XX. wieku, ale wynika to z faktu, że współczesna rewolucja nie wpływa na fizyczną strukturę czy wygląd budynku, ale na to, czego nie widzimy, a co zazwyczaj określa się mianem „zarządzania przestrzenią i energią” – wentylację, ogrzewanie i oświetlenie. To właśnie na płaszczyźnie kontroli klimatu wnętrz pojawiają się problemy i rozwiązania związane z emisją gazów cieplarnianych, dziurą ozonową i katastrofami klimatycznymi. Dzieje się tak, ponieważ przemysł budowlany jest jednym z największych winowajców jeżeli chodzi o produkcję gazów cieplarnianych związaną ze spalaniem paliw kopalnych. Jak pokazują statystyki, budownictwo może być jednym z najważniejszych aktorów na polu zarządzania energią. Nie pozostawiają one żadnych wątpliwości, że obniżenie konsumpcji jest jednym z najważniejszych, zarówno pod względem technicznym jak i politycznym, wyzwań XXI wieku.

LE CORBUSIER - PODRĘCZNIK MIESZKANIA (1923)

Żądajcie nasłonecznionej łazienki w jednym z największych pomieszczeń, na przykład w dawnym salonie. W jej ścianie powinny być wielkie okna, najlepiej wychodzące na taras do kąpieli słonecznych; do tego porcelanowe umywalki, wanna prysznic i przyrządy gimnastyczne.
Przyległe pomieszczenie: garderoba, w której będziecie się ubierać i rozbierać. Nie rozbierajcie się w sypialni. To niezbyt higieniczne i robi się straszny bałagan. W garderobie żądajcie szafek na bieliznę i ubrania, nie wyższych niż półtora metra, z szufladami, wieszakami itd.
Żądajcie jednego dużego salonu zamiast paru mniejszych.
Żądajcie gołych ścian w sypialni, salonie i jadalni. Szafek wbudowanych w ściany zamiast mebli - drogich, zabierających miejsce i wymagających czyszczenia.
Żądajcie usunięcia stiuków i drzwi z witrażami, które są w złym stylu.

PIER VITTORIO AURELI - LESS IS ENOUGH (2013)

    Minimalizm przeobraził się z moralnego imperatywu powściągliwości w łatwo rozpoznawalną estetykę. Najbardziej oczywistym przykładem tej transformacji jest architektura Johna Pawsona, który projektuje zarówno minimalistyczne wille i butiki, jak i klasztor w czeskim Novym Dvurze. Jego dzieła, które charakteryzują się prostymi bryłami i użyciem jedynie białych, tynkowanych ścian, mogą być postrzegane jako swego rodzaju klisza. W wyjątkowo zabawnej konwersacji, która sama w sobie posłużyć może za jedną z lepszych krytyk architektury minimalistycznej, mnich żyjący w zaprojektowanym przez Pawsona klasztorze przyznaje, że pomysł na zatrudnienie tego architekta pojawił się w głowach zakonników po tym, jak odwiedzili oni sklep Calvina Kleina w Nowym Jorku. Mnich wypowiadał się na ten temat dosyć ekstatycznie: "Było tam tak czysto, że nic nie odwracało uwagi od produktu, to były zakupy na niemal religijnym poziomie. Czy to nie byłby wspaniały pomysł na klasztor, pomyśleliśmy, gdyby zastąpić Modę Bogiem?"

NOWA KARTA ATEŃSKA (2003)

EUROPEJSKA RADA URBANISTÓW
NOWA KARTA ATEŃSKA 2003
Wizja miast XXI wieku
Lizbona, 20 listopada 2003 r.


PRZEDMOWA

Europejska Rada Urbanistów (ERU), powołana do życia w 1985 roku, jest organizacją
zrzeszającą stowarzyszenia urbanistów z krajów należących do Unii Europejskiej i kandydujących do Unii. Jest zarejestrowana w Brukseli, a jej Sekretariat znajduje się w
Londynie. Organizacje zrzeszone w ERU reprezentują ponad 25 000 urbanistów.
Europejska Rada Urbanistów ma dwa cele:
§ przyczynianie się do budowania jednej Europy przez promowanie ideałów europejskich
mających odniesienie przestrzenne oraz przez przedstawianie, zwłaszcza w planowaniu
przestrzennym, konstruktywnych rozwiązań;
§ organizowanie wymiany doświadczeń i wiedzy pomiędzy urbanistami pracującymi w
Europie, a także identyfikowanie i ocenianie tendencji rozwojowych miast europejskich
oraz prezentowanie wizji ich przyszłości.
W 1998 r. ERU opublikowała Nową Kartę Ateńską: Kartę Miast Europejskich w XXI wieku.
Rada zobowiązała się jednocześnie do dokonywania regularnych przeglądów i rozwijania
tego dokumentu. Rada wspiera organizację Europejskiego Biennale Miast i Urbanistów, oraz promuje ogłaszany co dwa lata konkurs o Europejską Nagrodę za Opracowania Urbanistyczne i Regionalne, mający na celu prezentację dobrych praktyk. Rada współpracuje ze Stowarzyszeniem Europejskich Szkół Planowania (AESOP) na polu edukacji w dziedzinie planowania przestrzennego i urbanistyki. Dalsze informacje o Europejskiej Radzie Urbanistów są dostępne na stronach internetowych:
http://www.ceu-ectp.org

KARTA ATEŃSKA (1933) - FRAGMENTY

Słońce jest panem życia. (XXVI) 

Słońce, które kieruje rozwojem wszystkich stworzeń powinno zajrzeć do wnętrza każdego mieszkania i rozsy­pać tam swoje promienie, bez których życie gaśnie. (XII)

Słońce winno docierać do każdego mieszkania przez kilka godzin dziennie, nawet w czasie najmniej sprzyjają­cych pór roku. Społeczeństwo nie będzie tolerować więcej by całe rodziny były pozbawione słońca i w ten sposób skazane na upadek. Każdy plan domu, w którym jedno mieszkanie byłoby całkowicie wystawione na północ, lub pozbawione słońca z powodu zacienienia, będzie surowo potępione. (XXVI)

KARTA WENECKA (1964)

DEFINICJE

Art. 1. Pojęcie zabytku obejmuje zarówno odosobnione dzieło architektoniczne, jak te zespoły miejskie i wiejskie oraz miejsca, będące świadectwem poszczególnych cywilizacji, ewolucji o doniosłym znaczeniu bądź wydarzenia historycznego. Rozciąga się ono nie tylko na wielkie dzieła, ale również na skromne obiekty, które z upływem czasu nabrały znaczenia kulturalnego.
Art. 2. Konserwacja i restauracja zabytków stanowią dyscyplinę, która odwołuje się do wszystkich gałęzi nauki i techniki, mogących wnieść wkład do badań i ochrony dziedzictwa zabytkowego.

CEL
Art. 3. Konserwacja i restauracja zabytków mają na celu zachowanie zarówno wszelkiego dzieła sztuki, jak też świadectwa historii.

KONSERWACJA
Art. 4. Konserwacja zabytków zakłada przede wszystkim obowiązek ciągłości ich należytego utrzymania.
Art. 5. Konserwacji zabytków zawsze sprzyja ich użytkowanie na cele użyteczne społecznie: użytkowanie takie jest zatem pożądane, nie może wszak że pociągać za sobą zmian układu bądź wystroju budowli. Są to granice, w jakich należy pojmować i można dopuszczać zagospodarowanie, wymagane przez ewolucję zwyczajów i obyczajów.
Art. 6. Konserwacja zabytku zakłada konserwację otoczenia w jego skali. Jeśli otoczenie dawne przetrwało, będzie ono podlegać ochronie i wszelka dobudowa, wszelka rozbiórka i wszelka przeróbka, która mogłaby zmienić stosunki brył i barw, zostanie zakazana.
Art. 7. Zabytek jest nierozdzielny od historii, której jest świadectwem i od otoczenia, w którym jest położony. W wyniku powyższego przemieszczenia zabytku w całości lub w części nie może być dopuszczalne, chyba, że wymaga tego zachowanie zabytku lub usprawiedliwiają je względy na nadrzędny interes narodowy bądź międzynarodowy.
Art. 8. Elementy malarskie, rzeźbiarskie lub zdobnicze, które stanowią nieodłączną część zabytku nie mogą być odeń oddzielane, chyba że jest to jedynym środkiem, zdolnym zapewnić ich zachowanie.

TOMASZ FUDALA - ODBUDOWA WARSZAWY I MIASTOBÓJSTWO "MAŁEGO PARYŻA". SPÓR O ODBUDOWĘ 70 LAT PÓŹNIEJ (2017)

Miastobójstwo „małego Paryża”
 

By dobrze zrozumieć przemilczenie odbudowy w procesie reprywatyzacji, warto spojrzeć na temperaturę, jaką spór o odbudowę miał nieco wcześniej. Co najczęściej podnosili miłośnicy Warszawy, historycy, varsavianiści i architekci? Jakie fakty i widoczne gołym okiem skutki odbudowy przykuwały ich uwagę? Jakie zagadnienia wybiły się na pierwszy plan w historiografii i publicystyce?

JACOBA URIST - PSYCHOLOGICZNE KOSZTY NUDNEJ ARCHITEKTURY (2016)

Nowojorczycy od lat załamują ręce nad własnym miastem, które z każdym kolejnym rokiem zapełnia coraz większa ilość nijakich biurowców i sieci handlowych. Wydaje się, że niedługo na każdym skrzyżowaniu znaleźć będzie można już tylko bank, Walgreens albo Starbucksa. Istnieją dowody na to, że inne miasta też zaczynają tak wyglądać, co, jak wiadomo, niekorzystnie wpływa na lokalny rozwój i zarobki. Ale istnieje także inna cena, poza ceną ekonomiczną i nostalgiczną, jaką przychodzi nam płacić za rozprzestrzenianie się bezosobowego handlu i wieżowców: nudna architektura odciska piętno na psychice ludzi, którzy zmuszeni są do życia w jej sąsiedztwie.

Rosnące zainteresowanie naukami kognitywnymi pogłębia naszą wiedzę na temat psychicznego wpływu nijakiego otoczenia na mieszkańców. Naukowcy wskazują na fakt, że ludzie są zdrowsi jeżeli otacza ich różnorodność - kakofonia barów, winiarni i sklepów, a godziny pracy spędzają w dobrze zaprojektowanych, wyjątkowych przestrzeniach, a nie powtarzalnych kondygnacjach biurowych. W książce "Kognitywna Architektura" profesor Justin Hollander i architekt Ann Sussman prezentują dane, które pozwalają architektom i urbanistom lepiej zrozumieć jak reagujemy na budynki i przestrzeń miejską. Argumentują, że ludzie najlepiej funkcjonują w środowisku skomplikowanym i zróżnicowanym, a duże, proste i pudełkowate budynki mają negatywny wpływ na psychikę.